علائم و نشانه های بیماری های گیاهان: آیا قارچی، ویروسی یا باکتریایی است؟
بیشتر بیماری های گیاهی – حدود 85 درصد – ناشی از ارگانیسم های قارچی هستند.
با این حال، سایر بیماری های جدی محصولات غذایی و خوراکی در اثر ارگانیسم های ویروسی و باکتریایی ایجاد می شود. کرم های خاصی نیز باعث بیماری گیاهی می شوند.
بعضی از بیماری های گیاهی به عنوان “عمومی” یا بیماری های غیر عفونی طبقه بندی می شوند و شامل آسیب ناشی از آلودگی هوا، کمبودهای غذایی یا سمیت هستند و تحت شرایط بهینه رشد می کنند. در حال حاضر، ما به بیماری های ناشی از سه میکروب اصلی بیماری زا: قارچ، باکتری و ویروس خواهیم پرداخت.
اگر به بیماری گیاه مشکوک باشید، توجه دقیق به ظاهر گیاه می تواند سرنخ خوبی در مورد نوع پاتوژن درگیر ایجاد کند.
به عنوان مثال، اندام میوه دهنده قارچی نشانه بیماری هستند. هنگامی که به برگ کاهو پودری نگاه می کنید، در واقع به خود ارگانیسم بیماری قارچی انگلی (Microsphaera alni) نگاه می کنید. اگزودات غلیظ و مایع در درجه اول از باکتری ها تشکیل شده و علامت بیماری است.
یکی از علائم بیماری گیاه، اثر قابل رویت بیماری بر روی گیاه است. علائم ممکن است شامل تغییر رنگ، شکل یا عملکرد گیاه باشد، زیرا این ماده به پاتوژن پاسخ می دهد. پژمردگی برگ یک علامت معمولی پژمردگی verticilium است که در اثر عوامل بیماری زای گیاه قارچی Verticillium albo-atrum و V. dahliae ایجاد می شود.
علائم شایع باکتریایی شامل ضایعات قهوه ای، نکروتیک است که توسط یک هاله زرد روشن در حاشیه برگ یا قسمت داخلی برگ روی گیاهان لوبیا احاطه شده است. در واقع شما پاتوژن بیماری را نمی بینید، بلکه علامتی است که توسط بیماری زا ایجاد می شود. بیماری غربالی یک مدل از این نوع بیماری ست.
در اینجا چند نمونه از علائم و نشانه های رایج بیماری های قارچی، باکتریایی و ویروسی گیاهان آورده شده است:
علائم بیماری قارچی:
- زنگار برگ (زنگار برگ مرسوم در ذرت)
- زنگار ساقه (زنگار ساقه گندم)
- اسکروتینیا (Sclerotinia) (کپکهای سفید)
- کپک پودری
- سیاه تاول
- از بین رفتن پاجوشها یا نهالهای کوچک (فیتوفتورا Phytophthora)
- لکه برگ (لکه قهوهای اسپتوریا Septoria)
- کلروز (زردشدن برگها)
پوسته های زنگ زدگی بر روی برگ گندم زمستانی یک علامت است.
علائم بیماری باکتریایی (مشاهده آن دشوار است، اما می تواند شامل آن باشد) :
- لجنهای باکتریایی
- ضایعات غرق در آب
- جریان باکتریایی در آب از یک ساقه بریدهشده
علائم بیماری باکتریایی:
- لکههای روی برگ با هاله زرد رنگ
- لکههای روی میوه
- آفت
- انحنای شپرد (Sheperd’s crook) در انتهای ساقه گیاهان چوبی
برگ لوبیا قرمز که نشانگر لکه برگ برگ باکتریایی است (لکه برگ قهوه ای با هاله زرد)
علائم بیماری ویروسی:
ویروس ها به خودی خود دیده نمی شوند.
- الگوی موزائیکی روی برگ
- برگهای چروکیده
- برگهای زرد شده
- توقف رشد
می بینید که بین علائم بیماری قارچی، باکتریایی و ویروسی همپوشانی زیادی وجود دارد. همچنین، در صورت بروز مشکل گیاه ناشناخته، باید بیماری های غیربومی، آسیب علف کش و مشکلات نماتد مورد توجه قرار گیرد.
این لیست کامل یا جامع نیست، فقط چند نمونه نشان داده شده است.
طبق آخرین تحقیقات به عمل آمده رسیدگی به خاک و ریشه گیاه و برطرف کردن نیازهای خاک باعث افزایش سیستم ایمنی گیاهان و کاهش میزان خسارت آفات به گیاهان می گردد.